De klucht Clottemans

Zou Els Clottemans, diep weggestoken in de gevangenis van Hasselt, weten dat ze de Vlaamse bevolking heeft verdeeld in een groep van mensen die in haar onschuld geloven en een groep die haar als schuldig beschouwen? Believers en non-believers dus. Of zijn het non-believers en believers?

Vorige week liet Telefacts-journalist Farouk Ozgünes zijn licht schijnen over de zaak. Hij kwam aanzetten met een nieuwe piste: Els Van Doren werd al eens eerder bijna het slachtoffer van een moordaanslag. De touwen van haar parachute werden door “iemand” in de knoop gelegd.
De theorie van Ozgünes pleit Clottemans niet vrij, maar zegt ook niet dat Clottemans schuldig is. De nieuwe theorie zal alleszins koren op de molen zijn van allen die denken dat Clottemans nu onschuldig in de cel zit.
Een stoute veronderstelling misschien, maar zou Ozgünes ook met deze theorie zijn gekomen als er helemaal géén controverse was over de uitspraak in deze zaak?

Ach, de aanpak van VTM verzinkt in het nietigste niets bij de manier waarop Het Laatste Nieuws de berichtgeving over deze zaak heeft aangepakt.
“SCHULDIG ZONDER BEWIJZEN” titelde de krant de dag na de uitspraak. Klopt helemaal, geen speld tussen te krijgen. Ook bij andere kranten was dit de teneur in de berichtgeving. Maar in sommige van die andere kranten werd daarnaast vermeld dat dat wel vaker gebeurde, een veroordeling zonder bewijzen. Ooit werd zelfs iemand veroordeeld voor moord, zonder dat er een lijk gevonden was.
Maar dat vergat Het Laatste Nieuws er dus bij te vertellen. Resultaat? Een gedeelte van de één miljoen lezers, of hoeveel zijn het er, van de krant is er nu van overtuigd dat Clottemans de gevangenis in is gepraat door Jef Vermassen, tegen alle juridische regels in nog wel. In het verlengde daarvan zijn ze beginnen denken dat alles in ons gerechtelijk systeem en bij uitbreiding in onze democratie volledig rot is. In hun zoektocht om uitdrukking te geven aan hun verontwaardiging konden heel wat mensen, toevallig of niet, terecht op het forum van hetlaatstenieuws.be. Onder het mom van “vrijheid van meningsuiting” worden daar echter ook de iets minder genuanceerde meningen toegelaten. Dichter bij de waarheid is dat het merendeel van de reacties ofwel beledigend, ofwel racistisch, ofwel negationistisch is, en met een beetje geluk zijn ze het zelfs alle drie. Op dit forum staat onder elke geposte reactie “Beledigend? Ongepast? Meld het ons”, maar dit heeft zo ongeveer dezelfde cynische bijklank als de “gelieve ons hiervoor te verontschuldigen” van de NMBS na elke melding dat de trein weeral is afgeschaft: het heeft geen enkele betekenis en niemand geeft er gevolg aan. Als alle reacties die effectief “beledigend” of “ongepast” zijn van de website werden geweerd, verschenen er geen 10 per dag online. Niet echt de omstandigheden dus waarin een sereen debat gevoerd kan worden…

De andere arena waar het Clottemans-debat in alle hevigheid losbarstte, was Facebook. Meteen na de veroordeling werd er een “steun Els Clottemans”-groep opgericht en die kreeg al snel duizenden mensen achter zich die geloofden dan het proces-Clottemans oneerlijk was verlopen en dat “Els” een groot onrecht was aangedaan. “Ik weet gewoon dat ze onschuldig is”, “Sterkte Els, wij geloven in je onschuld” en “Tegenwoordig kan eender wie eender wanneer in den bak belanden” was zo ongeveer de teneur van de reacties. De uitgebreide media-aandacht die naar de zaak was gegaan, had ervoor gezorgd dat iedereen het gevoel had dat hij of zij zelf in de rechtszaal aanwezig was, getuige daarvan reacties als “Toen de advocaten en de rechter door de jury naar binnen werden geroepen, wat is er toen allemaal bedisseld?! Wie heeft er hoeveel betaald?!”. Nieuwe theorieën (“Misschien wilde de moordenaar iemand anders vermoorden, maar nam Van Doren de verkeerde parachute!”) zagen het levenslicht en er werd opgeroepen tot een “zwarte mars voor gerechtigheid”. Ook de anti-Jef Vermassen-groep zag het levenslicht, en daar was de commentaar (de naam van de groep is er een voorbeeld van) ook niet altijd even doordacht. Nu, ik ben wel voorstander van een beetje mobilisatie van het proletariaat, maar ik denk dat er daarvoor op dit moment toch andere, betere doelen zijn… Veelzeggend is dat de twee groepen na verloop van tijd onderling boel kregen en dat er van een zwarte mars voorlopig weinig in huis is gekomen.

Het aanvankelijke succes van de Facebookgroepen was voor Het Laatste Nieuws echter voldoende om er uitgebreid over te berichten. Ook initiatieven zoals spandoeken met steunboodschappen aan Clottemans langs één of andere autostrade kregen volop belangstelling. In de les “hoe maakt een krant zelf het nieuws?” van de cursus journalistiek zal dit voorbeeld wel een prominente plaats krijgen, maar ik betwijfel toch of dit echt de bedoeling is…

Nog lager op de internetladder, maar dan zitten we echt wel in de diepste krochten van de www, bevindt zich Clint.be. De makers van deze website maakten het “Jef Vermassen on tour”-t-shirt. In het geheel niet gehinderd door enige kennis ter zake, maakten ze daarop een opsomming van mensen waarvan de “schuld bewezen” was en die door Vermassen waren vrijgepleit. Zo wilden zij het grote failliet van ons rechtssysteem aantonen. Al die schurken lopen nog op straat rond, en die goederd van een Els Clottemans moet naar het gevang. Een schande!
Eén van die “schurken” is Wiske Van der Meersche. Een hoogbejaarde vrouw die in 2008 “haar man doodmepte”, zoals tactvol op het shirt staat, en die toch werd vrijgesproken. Ik had het geluk om het proces tegen Wiske in 2008 op de voet te mogen volgen. De 79-jarige vrouw had haar man inderdaad vermoord door hem dertig keer met een hamer te slaan en hem vervolgens de keel over te snijden. De rechter nam echter andere factoren mee in zijn uitspraak, zoals het feit dat de vrouw heel haar leven werd mishandeld door haar man en dat er sprake was van een onweerstaanbare drang.
Maar de juridische experts op hln.be gaven ook toen al present, en wel hier. Een bloemlezing? “Ronduit schandalig!! Den bak in zoals iedere moordenaar”, “dit snap ik dus niet he, ze heeft ’t gedaan, hoe kan ze dan vrijgesproken worden… moord gepleegd? Schuldig!!!” en ten slotte natuurlijk ook “Neenee, het rechtssysteem in België is aan het ontsporen met die volksjuries”. Misschien in cassatie gaan en Wiske (op dit moment 81) alsnog laten veroordelen?