Over de "vrije" meningsuiting en iets "moeten" zeggen

Sorry, maar heb ik iets gemist of zo? Ben ik de enige die niet ingelicht is over een wetswijziging? Dat het "zoiets hebben van" inmiddels was uitgeroepen tot nationale sport met medaillekansen, daar was ik nog enigszins van op de hoogte. En dat we geen racisten zijn, uiteraard niet, "maar", dat was intussen ook wel duidelijk. Maar dat er daartussen steeds meer dingen zijn die "moeten gezegd worden", daarvan was ik niet op de hoogte.

"Sorry dat ik het moet zeggen, maar". Als iemand met deze zinsnede begint, dan weet je dat de persoon in kwestie allesbehalve "sorry" is. En hij of zij "moet" ook helemaal niets zeggen. Hij of zij wil gewoon iets zeggen. Iets dat bijzonder negatief is over een bepaalde persoon, meestal. Maar de "sorry" dient als vergoelijking, als pasmunt opdat alles gezegd mag worden. Onder het mom van openheid is dat dan. Vrije meningsuiting en zo. Begrippen die te pas en te onpas worden aangehaald, en waarvan misbruik wordt gemaakt als ware het een mentaal gehandicapt kind in een sportschool vol paters. Begrippen die tot voor enige tijd zorgden voor nog enig onderscheid tussen die "hufterige" Nederlanders en die "bescheiden, genuanceerde" Belgen. Maar die nu een hufterigheid 2.0 over die "stille" Vlamingen hebben doen neerdalen. Bekend of onbekend, vriend of vijand, als er iets aan te merken valt, wordt dat meteen op tafel gegooid. Nadenken over de gevolgen is tijdverlies, empathie is slechts een optie, die meestal staat afgevinkt. Want ja, in deze hier-en-nu-en-wel-nu-onmiddellijk-maatschappij zijn we natuurlijk pas tevreden als we meteen hebben kunnen zeggen wat er op ons hart ligt. Dat we daarbij onze omgeving in puin achterlaten, dat is van geen tel, het feit dat ik, en ik alleen, opgelucht ben, dat is het belangrijkste.

Dat de verplaatsing van ons sociale leven van de echte wereld naar cyberspace hier voor veel tussen zit, daarover mag geen twijfel bestaan. Facebook dient voornamelijk om te laten zien hoe leuk en succesvol en afwisselend dat leven van je is, maar ik wil de mensen niet te eten geven die een real life vriend of vriendin zijn verloren doordat ze op een onbewaakt moment iets online smeten wat ze in dat echte leven nooit ofte nimmer zouden zeggen. En als je wil, kan je zelfs berichten sturen naar iemand waarmee je niet "bevriend" bent, maar waarvan het gezicht of de mening je niet aanstaat. Een scheldmail van een mij onbekend individu (compleet met pseudoniem en al!) die mij niet al te lieve woorden influisterde nadat ik ergens een, naar zijn mening, al te België-vriendelijke post had achtergelaten beschouw ik nog steeds als een hoogtepunt in mijn leven. Op Twitter is het zo mogelijk nog erger. 140 tekens laten absoluut geen ruimte voor nuance, verduidelijking of ironie. Iedereen, van uw moeder tot Ban Ki-Moon, is bereikbaar en zal dus worden bereikt, en dat niet altijd in even fraaie bewoordingen. Al doet iedereen, ook de zogenoemde linkse intelligentsia, hier aan mee, zij het dat die laatste groep wel vaak vooral reageert wanneer bijvoorbeeld @Tanguy_Veys, @Verstrepen of @molnarfrank, individuen die niet van enige intelligentsia kunnen worden verdacht, hun mening nog maar eens te vrij hebben geuit. Maar hé, er stond een smiley achter die tweet waarin ik zei dat die vuile makakken in den boom moesten kruipen, het was om te lachen!

Een algemeen smiley-verbod dringt zich gewoonweg op. Want waren dat aanvankelijk nog symbooltjes om een droge tekst op te leuken met emoties (in mijn tijd heetten ze "emoticons"), dan dienen ze nu vooral om alles wat ervoor staat goed te praten. Een mail met "je werk trekt op niks, maar het kan ermee door ;)" of "amai gij kunt zagen :)" (niet uit eigen ervaring, nog niet) is maar om te plagen, en wie er niet tegen kan, is een seut, uiteraard. Net zoals die vrouwen die er maar tegen moeten kunnen dat ze voor hoer worden uitgemaakt. Sinds wanneer is dat geen compliment meer! :)

En dan heb ik het nog niet over wat wordt uitgebraakt op allerlei fora, met HLN.be op kop. Dat er nooit een dunnere grens is geweest tussen de mens en de bonobo (de variant met het syndroom van Gilles de la Tourette, wel te verstaan) dan daar, dat is intussen wel genoegzaam bekend. Maar erger nog dan wat de lezers er uit hun klavier persen, is het feit dat deze mensen op zulke fora tientallen gelijkgestemden vinden, en zo de indruk krijgen dat de nonsens die ze verkondigen, gewoonweg algemeen gedachtengoed zijn.

En zo is er almaar minder scrupules om ook in het openbaar het nodige venijn in het rond te spuwen. En zo komt het dus dat ik in een etablissement zit, en dat iemand van het personeel meent te moeten verkondigen, en "sorry dat hij het moet zeggen", maar dat het "altijd de Walen zijn die voor overlast zorgen". Dat er Franstaligen aanwezig waren die dit konden horen, was even niet belangrijk. Niemand van de aanwezigen, ook ik niet, reageerde op de hufter, ook al keek iedereen gelukkig veel meer verbouwereerd dan instemmend. Zo ver zitten we dus nog niet in de "smijt het op tafel"-cultuur.
"O tempora, o mores", zou Bart De Wever zeggen. Nu ja, kan het verbazen dat de taal rondom ons verruwt in een maatschappij waarin politiek gezien een compromis als een vuil woord wordt beschouwd, en een politicus wordt verheerlijkt omdat hij "zijn been kan stijfhouden" en vooral zijn eigen grote gelijk blijft verkondigen? "Maar hij spreekt de taal van de gewone man!", wordt er dan gezegd. Nu, vanaf het moment dat politici enkel nog de taal van de man in de straat gaan spreken, dan mogen journaals standaard pas na 22u worden geprogrammeerd en zal Villa Politica quasi volledig moeten worden weggebliept. Laat dat een waarschuwing zijn... of een belofte. Maar beter wordt het er alleszins niet op. :)